Portret Marii TałasiewiczUrodzona w 1878 r. w Bochni Maria była najmłodszą z czworga dzieci Juliana Tałasiewicza i Eleonory z Gołębiowskich. Jej ojciec pełnił funkcję c. k. radcy sądowego i często przenoszono go służbowo do różnych miast galicyjskich, aż ostatecznie trafił do Krakowa. Tam Maria zaczęła uczęszczać do szkoły ss. wizytek. Szybko wyszło na jaw, że jest utalentowana artystycznie. Rodzice zdecydowali zatem, aby ich córka udoskonaliła swój warsztat malarski i w 1905 r. zapisali ją do prywatnej szkoły Adriana Baranieckiego na Wydział Artystyczny Wyższych Kursów dla Kobiet. Maria studiowała tam przez trzy lata, jednym z jej wykładowców był malarz i pedagog Wincenty Wodzinowski. Podczas studium Maria wyspecjalizowała się w malowaniu portretów wykonywanych w różnych technikach, głównie olejem i pastelami. Lubiła także malować kwiaty. Jej pracą dyplomową był portret mężczyzny z czapką na głowie tzw. „baranówką”.

 

W 1909 r. Maria Tałasiewicz poślubiła Franciszka Ksawerego Politalskiego (ur. 1876 r.). Ich ślub odbył się 17 czerwca w kościele św. Szczepana w Krakowie. Niespełna trzy tygodnie później zmarł ojciec Marii. Po pogrzebie Franciszek Politalski zabrał żonę do swojego majątku ziemskiego w Przewrotnem. Majątek ten, który składał się jeszcze z Huciska i Pogwizdowa, był w posiadaniu jego rodu już od trzech pokoleń. Kupił go w 1818 r. od skarbu austriackiego jego dziadek Jakub. Maria i Franciszek Politalscy zamieszkali w rodowym klasycystycznym dworku w Przewrotnem. Doczekali się czworga dzieci: Stanisława (ur. 1909 r.), Marii (ur. 1913 r.), Eleonory (ur. 1914 r.) i Kazimierza (ur. 1917 r.). Spośród nich jedynie Eleonora zmarła w niemowlęctwie, pozostałe doczekały wieku dorosłego. W 1931 r., w wieku 55 lat, zmarł także jej mąż Franciszek. Odtąd Maria pozostawała wdową.

Maria Franciszekfot. Maria i Franciszek Politalscy w okresie zaręczyn

Dzięki majątkowi swojego męża, Maria była zabezpieczona finansowo i nie zabiegała o zamówienia na portrety. Malowała jedynie z potrzeby serca, często portretując swoją rodzinę. Znany jest portret jej męża z 1911 r., matki Eleonory, syna Kazimierza z 1920 r., córki Marii z 1933 r. i synowej, Karoliny z Emilewiczów, żony jej najstarszego syna Stanisława. Dodatkowo zachowało się wiele pasteli przedstawiających owoce lub kwiaty i rośliny. Jednym z ciekawszych obrazów jest widok z portyku dworku w Przewrotnem na podjazd i ogród dworski. Na pierwszym planie widać kolumny wspierające portyk i wspinający się po nich bluszcz. Wszystkie jej obrazy są w posiadaniu osób prywatnych. Za to dziełem Marii, które mieszkańcy Przewrotnego mogą podziwiać do dzisiaj jest antepedium zasłaniające mensę ołtarza głównego i dwóch ołtarzy bocznych w kościele pw. św. Antoniego.

Politalskifot. Franciszek Politalski portret pędzla M. Tałasiewicz-Politalskiej

 

Portykfot. Portyk dworku w Przewrotnem obraz pędzla M. Tałasiewicz-Politalskiej

W życie Marii Politalskiej dwukrotnie wdarła się wojna światowa. Po raz pierwszy w 1914 r., kiedy to z całą rodziną musiała uciekać i szukać schronienia w Linz w Austrii. Na jednym z tamtejszych cmentarzy pochowała zmarłą w wieku 10 miesięcy córeczkę Eleonorę. Po wyparciu z Galicji Rosjan, rodzina Politalskich wróciła do Przewrotnego. II wojna światowa była kolejnym kataklizmem, który zakłócił ich rodzinny spokój. W listopadzie 1943 r. partyzantka komunistyczna zastrzeliła Stanisława Politalskiego, niesłusznie oskarżając go o kolaborację z Niemcami. Dalsze pozostawanie w Przewrotnem było zbyt ryzykowne, 27 listopada 1943 r. razem z synową i wnuczętami, opuściła dworek i przez Rzeszów wyjechała do Krakowa. Pozostała tam aż do końca swojego życia, pielęgnowana przez córkę Marię Sołtykiewiczową i synową Karolinę. Majątek w Przewrotnem został upaństwowiony. Maria Politalska zmarła 7 lutego 1957 r. i została pochowana na cmentarzu Rakowickim w grobowcu rodzinnym Tałasiewiczów-Bocheńskich.

Robert Borkowski