Programy informacyjne co jakiś czas podają informacje o zmierzchu ery czytelnictwa. Słyszy się głosy, iż książki powoli zaczynają odchodzić w przeszłość, tracąc na rzecz Internetu i materiałów (a także i książek) tam umieszczanych. Czy tak jest faktycznie?

Stan czytelnictwa w Polsce

W Raporcie Biblioteki Narodowej : „Stan Czytelnictwa w Polsce w 2015 roku czytamy:

  • W 2015 roku lekturę co najmniej jednej książki zadeklarowało 37% badanych.
  • Podobnie jak w poprzednich latach zmienną najsilniej determinującą czytanie książek było wykształcenie – im wyższe, tym wyższy odsetek czytelników. Czytelnictwo jest także wyższe wśród kobiet niż wśród mężczyzn. O ile jeszcze w 2012 roku odnotowywaliśmy nieco silniejszą zależność pomiędzy czytelnictwem a płcią wśród badanych bez wyższego wykształcenia, o tyle od roku 2014 siła tego związku jest podobna we wszystkich grupach wykształcenia.
  • Odsetek czytelników książek w Polsce od 2008 roku oscyluje wokół wartości 2/5, w latach 1994−2004 był bliższy 3/5. Wyraźny spadek nastąpił zatem około dekadę temu.
  • W porównaniu do roku 2000 czytelnictwo zmalało obecnie najwyraźniej wśród mężczyzn i osób młodych.
  • Wybory lekturowe badanych cechuje niewielka zmienność. Największą publiczność mają powieści, zwłaszcza romanse, sensacje i fantastyka. Najczęściej wymienianym autorem był w 2015 roku – podobnie jak w poprzednich latach – Henryk Sienkiewicz.

Interesujące jest to, iż większość badanych jakie pierwsze źródło dostępu do książek wymieniło kupowanie ich (ewentualnie pożyczanie od znajomych), drugie miejsce to oczywiście biblioteki publiczne. Natomiast do czytania lub pobierania książek z „sieci” przekonanych było niewielu.

Badacze BN podkreślają rolę rodziny i środowiska w jakim wychowuje się przyszły (lub nie) czytelnik. Czytanie książek wymaga nabycia specyficznych kompetencji oraz długotrwałego i powtarzalnego treningu, czemu sprzyja właściwe wsparcie otoczenia rodzinnego. Pasjonatom książek stosunkowo łatwo jest przekazać tę postawę dzieciom i wychować kolejnych czytelników, podobnie rodzicom z wyższym wykształceniem i większymi zasobami kapitału kulturowego. W przypadku, gdy takiego wpływu nie było można to niejako „nadrobić”. W takich sytuacjach istotnymi czynnikami równoważącymi mniejsze wsparcie ze strony rodziny okazały się: możliwość korzystania z biblioteki, pozytywny wpływ nauczyciela oraz intensywny trening czytelniczy w postaci sumiennego czytania lektur szkolnych i nieobowiązkowych książek dla własnej przyjemności.

O korzyściach płynących z czytania pisałam już wielokrotnie, wiec przypomnę tylko, iż specjaliści zajmujący się rozwojem dziecka w sposób szczególny podkreślają wpływ czytania na aktywizację pięciu obszarów kompetencyjnych: komunikacji, odpoczynku, inteligencji emocjonalnej, koncentracji i emocji.

Co z tym Internetem?

Korzystanie z Internetu wydaje się być codziennością i nie można zaprzeczyć, że jest to również forma czytelnictwa. Wspomniałam wcześniej, iż moda na „czytanie w sieci” nie jest u nas dominującą, ale Internet stał się dla nas źródłem wiedzy, rozrywką oraz przestrzenią dla wirtualnej komunikacji i towarzyskich aktywności. Według Raportu BN :

  • Z Internetu korzysta obecnie 2/3 Polaków w wieku co najmniej piętnastu lat.
  • Z sieci statystycznie rzadziej korzystają osoby starsze. Wśród badanych do 30. roku życia odsetek respondentów używających Internetu rzadziej niż kilka razy w miesiącu to zaledwie 3%; wśród osób po 60. roku życia to aż 75%.
  • Bardzo nieliczna grupa posługuje się Internetem sporadycznie (tj. rzadziej niż raz w tygodniu).
  • Najpopularniejszą czytelniczą praktyką internetową jest poszukiwanie praktycznych porad i wskazówek, a także informacji związanych z pracą lub nauką, czytanie prasy bądź wiadomości i korzystanie z internetowej encyklopedii.
  • Częściej w czytelnicze praktyki internetowe angażowali się ci, którzy lepiej oceniali swoją sytuację ekonomiczną.
  • Blisko jedna czwarta użytkowników Internetu czyta blogi.
  • Największą popularnością cieszą się blogi o tematyce hobbystycznej, w dalszej kolejności te poświęcone ciału, zdrowiu i sportowi. Zainteresowanie blogami społeczno-politycznymi zadeklarowała tylko jedna piąta czytelników blogów.

Czytelnictwo w naszej gminie

Miejsko Gminna Biblioteka Publiczna w Głogowie Małopolskim każdego roku przekazuje do Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie statystyki dotyczące : ilości czytelników, ilości wypożyczeń oraz księgozbioru. Mamy możliwość prześledzenia stanu czytelnictwa w porównaniu do 13 bibliotek w powiecie. Według raportu WiMBP w Rzeszowie „Biblioteki publiczne powiatu rzeszowskiego w liczbach 2015, nasza biblioteka zajęła 3 miejsce pod względem ilości wypożyczonych książek:

Użytkownicy bibliotek publicznych w powiecie rzeszowskim wypożyczyli w 2015 r. 456 016 wol., czyli o 7 160 wol. więcej niż w roku ubiegłym. Największą liczbę wypożyczeń uzyskała GBP w Boguchwale – 79 677 wol., GBP w Świlczy z siedzibą w Trzcianie – 54 124 wol., MGBP w Głogowie Małopolskim – 53 068 wol. oraz MiGBP w Tyczynie – 51 180 wol.

Warto podkreślić, iż odnotowaliśmy wzrost liczby wypożyczeń w 2015 roku.

Oddział

2014

2015

MGBP dorośli

14 221

14162

MGBP dzieci

11546

11426

Budy Głogowskie

3684

3864

Wysoka Głogowska

8227

8319

Przewrotne

3659

3670

Rogoźnica

5317

5745

Rudna Mała

5475

5882

 

52 129

53 068 (+939)

Analizując kategorie wieku czytelników, można stwierdzić, że nie odbiegamy od innych bibliotek powiatowych. Najliczniejszą grupę stanowią czytelnicy uczący się lub studiujący (do 24 lat).

cztelnicy

Stałe zakupy nowości wydawniczych – zarówno ze środków budżetowych, jak i dotacji Biblioteki Narodowej ( 9 000 zł – w 2015 roku) oraz darowizn przekazanych przez czytelników pozwoliło znacznie odświeżyć księgozbiór MGBP w Głogowie Młp., a księgozbiór dla dzieci według statystyk WiMBP w Rzeszowie – jest najobszerniejszym wśród wszystkich bibliotek w powiecie.

Podane wyżej informacje pozwalają mi stwierdzić, że czytelnictwo w naszej gminie utrzymuje się na dobrym poziomie. Podsumowując, pragnę więc podziękować naszym czytelnikom za aktywność oraz zachęcić do częstych odwiedzin.

Anna Kopeć

Dyrektor MGBP w Głogowie Młp.

Źródła informacji:

1) Raport Biblioteki Narodowej : „Stan Czytelnictwa w Polsce w 2015 roku” http://www.bn.org.pl/download/document/1459845698.pdf

2) Raport WiMBP w Rzeszowie : „Biblioteki publiczne powiatu rzeszowskiego w liczbach 2015” http://www.wimbp.rzeszow.pl/download/gfx/biblioteka/pl/defaultaktualnosci/269/59/1/biblioteki_publiczne_powiatu_rzeszowskiego_w_liczbach_2015.pdf